Γράφει και φωτογραφίζει η Φένια Τσαγανάκη*

Η Αλβανία είναι ένα κράτος που έζησε απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο για αρκετά χρόνια, αφού το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα έκλεισε την πόρτα όχι μόνο στη σοβιετική Μόσχα, αλλά και στη Μαοϊκή Κίνα, καθιστώντας τη χώρα επισήμως το πρώτο κράτος αθεΐας (1967)  και προσπαθώντας -μάτια- να την καταστήσει αυτάρκη. 

Κατά τη σαραντάχρονη περίοδο εξουσίας, επικρατούσε μια έντονη καχυποψία και μυστικότητα, ενώ δεν έλειπε και η ευρεία χρήση της θανατικής ποινής στους αντιφρονούντες και εχθρούς του καθεστώτος. Παράλληλα κατεδαφίστηκαν εκκλησία, τζαμιά και άλλα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Οι σχέσεις των Αλβανών με τη θρησκεία παραμένουν χαλαρές μέχρι και σήμερα, ενώ Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι συμβιώνουν αρμονικά. Το 1984, η Αλβανία ήταν η τρίτη φτωχότερη χώρα στον κόσμο, με κατά κεφαλήν εισόδημα 15 δολάρια το μήνα και με πολίτες που επιβίωναν λαμβάνοντας μικρές μερίδες συσσιτίου.

Εδώ στην Ελλάδα,  μετά το 1990 κάτι άλλαξε στις γειτονιές μας, όχι τόσο των πόλεων μα κυρίως της επαρχίας. Η πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος έφερε στη χώρα μας πολλούς μετανάστες από την Αλβανία, οι οποίοι έβλεπαν την Ελλάδα ως Γη της Επαγγελίας. Ο κομμουνισμός, άφησε πίσω του ένα κράτος οικονομικά κατεστραμμένο, οπισθοδρομικό και απομονωμένο από τον κόσμο κι έναν λαό φοβισμένο και αποπροσανατολισμένο, πρόθυμο όμως να εργαστεί καλλιεργώντας τη γη, μια ένα κομμάτι ψωμί.

Ξαφνικά νέα -φεγγαρόσχημα- πρόσωπα βρίσκονταν γύρω μας, πρόσωπα στην αρχή διστακτικά, που ψέλλιζαν κάποιες λέξεις στα ελληνικά, και που όμως όπως απεδείχθη εργάστηκαν σκληρά αλλά και αφομοιώθηκαν καλύτερα από κανέναν άλλο λαό. Την ίδια στιγμή που τα κρύα ανέκδοτα για τους Αλβανούς «έδιναν κι έπαιρναν» οι ίδιοι με θάρρος τόλμη κι όραμα, σχεδίαζαν ένα καλύτερο μέλλον, για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Στην πορεία των χρόνων κάποιοι γύρισαν, άλλοι έχτισαν στην Ελλάδα τη ζωή τους, κι άλλοι τράβηξαν προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, αφού η Ελλάδα έπαψε να αποτελεί πια Γη της Επαγγελίας.

Το σίγουρο είναι πως η πλειοψηφία αυτών θυμάται κι εκτιμά τη χώρα που της έδωσε την ευκαιρία, τη χώρα που της άνοιξε νέους ορίζοντες, και τους ανθρώπους που στάθηκαν αρωγοί στην προσπάθειά τους.

«Μα καλά, στην Αλβανία;» ήταν η ερώτηση την οποία κληθήκαμε πολλές φορές να απαντήσουμε όταν ανακοινώναμε με τη φίλη μου ότι θα ταξιδεύαμε στη γειτονική χώρα.  Που να ήξεραν όλοι εκείνοι ότι επρόκειτο να δοκιμάσουμε πρωτόγνωρα συναισθήματα στη χώρα αυτή που πλέον θα τη νιώθαμε σαν δεύτερη πατρίδα, σαν προέκταση της δικής μας πατρίδας. Διότι, αν επισκεφτείς την Αλβανία με την καρδιά ανοιχτή και ανεπηρέαστη από κάθε στερεότυπο, τότε αυτό που θα αντικρίσεις είναι μοναδικό.

Το ιδιωτικό λεωφορείο ξεκινούσε την ώρα του ηλιοβασιλέματος από τη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης , κι εγώ βολεύτηκα αναπαυτικά και υπομονετικά για τις επόμενες δώδεκα ώρες που θα ακολουθούσαν, ώσπου έκλεισα τα μάτια και αποκοιμήθηκα υπό τους ήχους του βόρειο-ηπειρώτικου κλαρίνου που ήταν ίδιο στο άκουσμα με το δικό μας .

Χαράματα φτάσαμε και πήγαμε κατευθείαν για ύπνο, προκειμένου να αντλήσουμε λίγες δυνάμεις για να ξεχυθούμε στα Τίρανα κατά τις έντεκα το πρωί.

Τίρανα λοιπόν! Μια μικρή πόλη με έντονο το σοσιαλιστικό παρελθόν της, όπως μαρτυρούν τα άφθονα σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής κτήρια ολόγυρα του κέντρου. Βεβαίως τείνουν να καλυφθούν από τα νεοφερμένα μεγαθήρια με τα γυάλινα παράθυρα και το επιβλητικό ύψος, τα νέα κτήρια που έφερε φυσικά μαζί του ο καπιταλισμός και η εξάπλωση του κεφαλαίου σε μια ταχεία κι επιτακτική ανάγκη εκσυγχρονισμού.

Το ίδιο στοιχειωμένο παρελθόν μπορούμε να πούμε πως έχει και η περίφημη συνοικία Blloku (μπλοκ). Η άλλοτε απαγορευμένη συνοικία για τους κοινούς θνητούς, στην οποία, επί καθεστώς Χότζα κατοικούσαν μόνο κομματικά στελέχη, σήμερα έχει καταληφθεί από ξενοδοχεία και καφέ- εστιατόρια πολυτελείας. Οι κάτοικοι δείχνουν να έχουν ξεχάσει εκείνη την περίοδο του αποκλεισμού της χώρας από τον έξω κόσμο και το απολυταρχικό καθεστώς που επέβαλε ο Ενβέρ Χότζα.

Τα πρόσωπα πάντως που αντικρίσαμε μας ήταν εντελώς οικεία, τόσο οικεία που πολλές φορές ξεχνούσαμε πως έχουμε περάσει τα σύνορα της δικής μας χώρας. Και όπου ζητήσαμε βοήθεια μας τη προσέφεραν απλόχερα, μιας και οι περισσότεροι μιλούν τα ελληνικά!

Η προέλευση των Αλβανών φαίνεται να χάνεται στο χρόνο και μέχρι σήμερα παραμένει ακαθόριστη . Υπάρχουν θεωρίες που τους καθιστούν συγγενείς των Ιλλυριών και άλλες που λένε πως πρόκειται για φύλα που εποίκησαν στην Αλβανία μετά την εξόντωση των Ιλλυρίων από τους Σλάβους. Η εθνογένεση του αλβανικού λαού,( καθώς και η προέλευση των Αρβανιτών ) είναι ένα πολυσύνθετο και ακανθώδες ζήτημα με πολλές προεκτάσεις κα αντικρουόμενες απόψεις, οι οποίες  πηγάζουν κυρίως από πολιτικές σκοπιμότητες.

Το κέντρο των Τιράνων είναι μικρό και μπορεί κανείς να το γυρίσει εύκολα με τα πόδια. Η κεντρική πλατεία του Σκεντέρμπεη είναι πάντα η αφετηρία. Στην πλατεία αυτή συγκεντρώνονται όλα τα αρχιτεκτονικά στυλ της χώρας, αναλόγως από ποια οπτική γωνία την κοιτάζεις! Έτσι, από τη μια μπορείς να δεις σπίτια χαμηλά, οθωμανικής εποχής, ένα τζαμί , το άγαλμα του ηγέτη Σκεντέρμπεη με μια τεράστια σημαία ενώ από την άλλη τεράστια απρόσωπα κτήρια σοσιαλιστικής αισθητικής ή γυάλινους ουρανοξύστες που κλείνουν το μάτι στον καπιταλισμό. Ο Γκιώργκη Καστριώτη ή Σκεντέρμπεης είναι ο εθνικός ήρωας της Αλβανίας (με πιθανές ελληνικές ρίζες) ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο το 15ο αιώνα για την απελευθέρωση των Βαλκανίων από τον Οθωμανικό ζυγό.

Λίγο πιο κάτω από την πλατεία είναι το πάρκο Ρίνια. Εκεί βρίσκεται και το μνημείο της Ανεξαρτησίας της Αλβανίας που αποτίνει φόρο τιμής στον κάθε απλό πολίτη που στάθηκε αρωγός στην παλινόρθωση της χώρας. Με τα πόδια πάντα, κατευθυνθήκαμε προς τη συνοικία Blloku για μια δροσιστική μπυρίτσα κι ένα σνακ. Η Αλβανία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που διαθέτει το μεγαλύτερο αριθμό καφέ- μπαρ. Ένα όμως μπαρ στη συνοικία αυτή ξεχωρίζει : το καφέ Komiteti που σε μεταφέρει με το ντεκόρ του στην κομμουνιστική περίοδο.

Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σημεία των Τιράνων είναι η Πυραμίδα. Το κτίριο αυτό δημιουργήθηκε μετά το θάνατο του Ενβέρ Χότζα και λειτούργησε ως κομμουνιστικό μουσείο, ενώ κατά τη διάρκεια των εντάσεων στο Κοσσυφοπέδιο αποτέλεσε νατοϊκή βάση. Σήμερα αποτελεί σημείο συνάντησης και πόλο έλξης για παιδιά και όσους νιώθουν παιδιά, αφού μικροί και μεγάλοι επιδίδονται στο σκαρφάλωμα της Πυραμίδας.

Η ύπαρξη του αμφιλεγόμενου αυτού -και ομολογουμένως άσχημου- κτηρίου στο κέντρο των Τιράνων, με κάνει να σκέφτομαι τα κατάλοιπα του κομμουνισμού που αναπόφευκτα αφήνονται πίσω και τα οποία γίνονται κομμάτι της συμπεριφοράς και της καθημερινότητας των απλών ανθρώπων. Ένα ακόμα «κατάλοιπο» που έχει μείνει στους ανθρώπους της Αλβανίας είναι αυτό της ευγνωμοσύνης. Δε ξεχνούν τη γενναιοδωρία της Ελλάδας όταν τους έδινε την ευκαιρία στην εργασία και τη ζωή, δε ξεχνούν τις πόρτες που ανοίχτηκαν γι’ αυτούς ενώ αποδέχονται και όσους δε τους αποδέχτηκαν με στωικότητα και καλοσύνη. Γι’ αυτό στα μάτια μου ο αλβανικός λαός είναι σπουδαίος : γιατί παραμένει ευγνώμων, καλόκαρδος, φιλόξενος.

BONUS STORY

Στην Ελλάδα επέστρεψα μόνη μου, μια μέρα πριν τη φίλη μου. Ο ξενοδόχος δε γνώριζε καλά αγγλικά με αποτέλεσμα ο οδηγός του ταξί να με πάει σε λάθος σημείο να πάρω το μοναδικό ΚΤΕΛ για την επιστροφή μου. Χωρίς να μπορώ να συνεννοηθώ ιδιαίτερα, ούτε γνωρίζοντας που βρισκόμουν, έπρεπε να καλέσω ταξί να με πάει στο σταθμό εγκαίρως για να μη χάσω το λεωφορείο αλλά και να φτάσουν τα ελάχιστα αλβανικά χρήματα που μου είχαν απομείνει. Το ταξί για καλή μου τύχη μου πήρε ακριβώς 500 λεκ, όσα είχα στην τσέπη μου από συνάλλαγμα, όμως δεν έφταναν να πάρω ούτε καφέ ούτε νερό και η διαδρομή ήταν μεγάλη ! Λίγο στεναχωρημένη μπήκα στο λεωφορείο και έκατσα δίπλα σε ένα κορίτσι 18 ετών που πήγαινε να δει τον πατέρα της στην Ελλάδα. Της αφηγήθηκα τι μου είχε συμβεί και η μητέρα της έτρεξε και μου έφερε νερό για το ταξίδι.

Στην πρώτη στάση, κι εκεί που έλεγα μέσα μου «και τί δε θα έδινα για έναν καφέ» με πλησιάζει ένας κύριος με ένα καπουτσίνο στο χέρι λέγοντάς μου : ”σε άκουσα που δεν έχεις αλβανικά χρήματα και δε θέλω να αισθάνεσαι άσχημα, αν θες να σου πάρω να φας κάτι, εμείς οι Αλβανοί χρωστάμε μεγάλη ευγνωμοσύνη στους Έλληνες που μας δέχτηκαν τότε που διασχίσαμε με τα πόδια τα σύνορα”.

Για μένα, αυτή είναι η Αλβανία, αυτοί είναι οι Αλβανοί. Τα καλοσυνάτα πρόσωπα γεμάτα καλοσύνη και αποδοχή.

Βρείτε το Podcast στο:

Spotify:https://open.spotify.com/show/1MApL1kPj4jfC4t4ZjUWjR?si=vCQkUbNzR_mvk6RnMvAB7Q

Apple Podcasts: https://podcasts.apple.com/gr/podcast/trip-flakes/id1495346516

YouTube:https://www.youtube.com/watchv=do4JSpCKxO0&lc=UgzXwUmc2vTBOcMrczV4AaABAg.9MfaZRbGAOn9Mftzo3yVJH&ab_channel=TripFlakes

*Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη το Σεπτέμβρη του 1984, κάπως πρόωρα γιατί βιαζόμουν να ανακαλύψω τον κόσμο. Στα 8 μου χρόνια έκανα το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό. Ήταν κάπου στις ιταλικές Άλπεις όταν ανακοίνωσα στους γονείς μου ότι ο προορισμός της ζωής μου ήταν αν ταξιδέψω. Στα 18 τους ανακοίνωσα πως θα πάω στα καράβια. Δε χάρηκαν με το νέο, έτσι κατέληξα στα αεροπλάνα, εξυπηρετώντας το επιβατικό κοινό στα 32.000 πόδια. Στο μεσοδιάστημα έκανα ένα παιδί, τελείωσα την ιταλική φιλολογία κι εργάστηκα ως διερμηνέας και καθηγήτρια. Μιλάω αγγλικά, ιταλικά, γαλλικά, ισπανικά, ρωσικά και πορτογαλικά.  Στον ελεύθερό μου χρόνο παίζω κλαρινέτο και σκάκι, διαβάζω κλασική λογοτεχνία και ιστορία, παρακολουθώ ασιατικό κινηματογράφο  ή ονειρεύομαι ταξίδια. Έχω ταξιδέψει σε περίπου 60 χώρες, στις περισσότερες με ένα σακίδιο στην πλάτη και μοναδική παρέα το ταξιδιωτικό μου ημερολόγιο. Έχω γράψει ένα βιβλίο με τίτλο “Ταξίδεψα για να σε βρω” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελκυστής.

https://www.instagram.com/fenia42/

INFO BOX

Για περισσότερες πληροφορίες κάνε click στο αντίστοιχο εικονίδιο!

Τίρανα, Αλβανία

Ταξίδεψα το Σεπτέμβριο του 2017

Πατήστε στο εικονίδιο για πρόγνωση καιρού

Έχω επισκεφτεί τις πόλεις Τίρανα, Μπεράτ και Αργυρόκαστρο. Η χώρα είναι αρκετά φτηνή, νόμισμά της είναι το ΛΕΚ. Η συνεννόηση έγινε κυρίως στα ελληνικά αφού πάντα βρισκόταν κάποιος πρόθυμος να μας βοηθήσει, ο οποίος είχε ζήσει στη χώρα μας και μιλούσε γι’ αυτή με τα καλύτερα λόγια.

Στην Αλβανία μπορείς να πας με τρεις τρόπους : οδικώς μέσω Κρυσταλοπηγής ή Κακκαβιάς, ακτοπλοϊκώς από την Κέρκυρα και αεροπορικώς με απευθείας σύνδεση από την Αθήνα.

Olympic Air

Η Αλβανία είναι μία (1) ώρα πίσω από την Ελλάδα

This Post Has 2 Comments

  1. Viggo

    Poli oraia sxolia gia tin Alvania.2 diorthosis mono
    I pyramida sto kentro ton Tiranon pou anaferes,pote den Itane vasi tou Nato.Meta tin ptosi toy komounismou eixe anatrapi se diafora night club,kafeteries… kai ekei stegotane palia kai to TOP CHANNEL.Mia apo tous megaliterous tileoptikous stathmous tis Alvanias.
    Kai 2,O ethnikos Iroas tis Alvanias pote den legotane Georgis Kastriotis!Gjergj Kastrioti legotane.Sta Agglika ,George Kastrioti,Alla se osous glosses na metafrasis ayto to onoma,afto den simaini oti exei rizes tis sigekrimenis xoras opou metrafazete.Geia

    1. Panos Georgiadis

      Ευχαριστούμε πολύ για την τοποθέτησή σας αλλά και τη χρήσιμη ενημέρωση!

Αφήστε μια απάντηση